Создайте подобный сайт на WordPress.com
Начало работы

Месяц: Февраль 2020

Posted on

Թումանյան. ՄԱՐՈՆ

Թումանյան. ՄԱՐՈՆ

I

Մեր գյուղն էն է, ոո հըպարտ,
Լեռների մեջ միգապատ,
Խոր ձորերի քարափին՝
Ձեռը տըված ճակատին՝
Միտք է անում տըխրադեմ.
Ի՛նչ է ուզում՝ չըգիտեմ…
Պաս չենք էնտեղ մենք ուտում,
Ու ջերմեռանդ աղոթում,
Ժամ ենք գնում ամեն օր.
Բայց միշտ ցավեր նորանոր,
Միշտ մի աղետ, մի վընաս
Գալիս են մեզ անպակաս:
Ահա պատմեմ ձեզ մի դեպք,
Մի պատմություն, որ երբեք
Հիշատակով տըխրալի
Սըրտիս հանգիստ չի տալի:

II

Մեր գյուղից վեր մինչ էսօր
Կա ուռենի մի սըգվոր:
Մեծ անտառից նա զատված,
Մարդու կացնից ազատված՝
Կանգնած է դեռ ու շոգին
Հով է տալիս մըշակին:
Գիժ, լեռնային մի վըտակ
Խոխոջում է նըրա տակ,
Խաղում կանաչ մարգերին:
Էն առվակում կես օրին,
Երբ որ շոգից նեղանում,
Գընում էինք լողանում:
Տըկլոր, աշխույժ խըմբակով,
Աղաղակով, աղմուկով
Խաղում էինք, վազվըզում
Գույն-գույն մանրիկ ավազում:
Կամ հետևում հև ի հև
Թիթեռնիկին ոսկեթև,
Ու միշտ հոգնած ժամանակ,
Էն մենավոր ծառի տակ
Նըստում տըխուր մի քարի,
Գերեզմանին Մարոյի…

Մարո՜, անբա՛խտ, վաղամե՛ռ,
Դու մանկության իմ ընկեր,
Ո՛րքան ենք մենք խաղացել,
Իրար սիրել ու ծեծե՛լ…

III

Ժիր էր Մարոն, դուրեկան,
Նոր էր իննը տարեկան,
Նըրանց տանը երբ մի օր
Եկան երկու եկավոր:
Ու Մարոյի մայրիկը
Երբ որ բերավ, դրավ լիքը
Խոնչեն նըրանց առաջին,
— Շնորհակալ ենք մենք, ասին,
Տաշտներըդ լի հաց լինի,
Դուռներըդ միշտ բաց լինի.
Հաց չենք ուզում ձեզանից,
Հող տըվեք մեզ ձեր տանից…
Էն ժամանակ Մարոյի
Հայրիկն առավ արաղի
Լիքը բաժակն ու ասաց.
— Կամքըդ լինի, տեր աստված…
Նըշանեցին Մարոյին,
Տըվին չոբան Կարոյին:

IV

Չոբան Կարոն սարերի
Մի հովիվ էր վիթխարի.
Բոյ-բուսաթին նայելիս
Մարդու զարզանդ էր գալիս.
Բայց զոքանչը անսահման
Սիրում, փարում էր նըրան:
Շատ էր սիրում և Մարոն.
— Լավն է, ասում էր, Կարոն,
Բերում է ինձ ամեն օր
Կանփետ, չամիչ ու խընձոր…

V

Մին էլ Կարոն աղմուկով
Եկավ զուռնով-թըմբուկով,
Ու Մարոյին զուգեցին,
Երեսին քող ձըգեցին,
Հինա դըրին ձեռքերը…
Եկավ խաչով տերտերը,
Տարավ ժամում կանգնեցրեց.
— Տե՞ր ես, որդյա՜կ, հարցըրեց:
— Տեր եմ, ասավ մեր Կարոն,
Լուռ կանգնած էր միշտ Մարոն…
Հայրն էլ եկավ ու ծեսին
Էսպես օրհնեց իր փեսին.
— Ջաղացիդ միշտ հերթ լինի,
Մեջքըդ ամուր բերդ լինի…
Իսկ երբ հնչեց «տարան հա՛» — ն,
Նըրան փեսի տուն տարան:
Պըսակեցին Մարոյին,
Տըվին չոբան Կարոյին:

VI

Թե գըրբացի չար ջանքով,
Գիր ու կապով, բըժժանքով
Մանուկ սիրտը կըտրեցին,
Կամ թե նըրա հանդերձին
Էն անհոգի չար ջադուն
Քըսեց գիլի ճըրագուն…
Էդ չիմացավ ոչ ոք պարզ,
Միայն փոքրիկ նորահարս
Մարոն ատեց իր մարդուն.
Փախավ, եկավ ետ հոր տուն:
Եկավ լացեց նա վըշտոտ,
— Ես չեմ գնալ նըրա մոտ.
Ես սիրում եմ մայրիկին,
Ես չեմ ուզում լինեմ կին…

VII

Հայրիկն էնժամ բարկացավ,
Ծեծեց նըրան ու ասավ.
— Դուրս իմ տանից, սևերե՜ս,
Ետ չնայես դեպի մեզ,
Ոտ չըդնես էլ տունըս,
Մըրոտեցիր անունս…
Լալով, ծածկած իր դեմքը,
Թողեց Մարոն հոր շեմքը:

VIII

Ու հալածված իր հորից,
Փախած չոբան Կարոյից,
Սոված, պատռած շորերով,
Կորչում էր նա օրերով:
Կուչ էր գալիս խըղճալի
Օջախի շուրջ օտարի
Կամ թափառում մեն-մենակ
Մեր հանդերում շարունակ:

IX

Շատ ամիսներ անց կացան…
Դիմաց սարից մի չոբան
Ձեն էր տալիս մի օր մեզ,
Թե՝ իմացե՜ք, որ էսպես
Կարմիր շորով մի խիզան
Ընկավ ձորը, մի կածան…
Դուրս թափվեցինք մենք գյուղից,
Հեռու կանգնած, երկյուղից,
Տեսանք՝ ահեղ էն ձորում
Ոնց էր լալիս ու գոռում
Մարոյի հայրն ալևոր,
Մայրը ճըչում սըգավոր:
Շատ լաց եղավ և Կարոն…
Մեռա՛վ, գընաց մեր Մարոն:

X

Սակայն անբախտ նըրա դին
Պապի կողքին չըդըրին:
Գյուղից հեռու մինչ էսօր
Կա ուռենի մի սըգվոր:
Էն մենավոր ծառի տակ
Փոս փորեցին մի խորին,
Առանց ժամ ու պատարագ
Մեջը դըրին Մարոյին,
Էն սև քարն էլ տաշեցին,
Բերին վըրեն քաշեցին:

XI

Շատ եմ տեսել, երբ սըգվոր
Մայրը մենակ, սևաշոր,
Կորանալով էն քարին՝
Ձեն էր տալիս Մարոյին…
— Ո՞վ քեզ ծեծեց, Մարո ջա՛ն,
Ո՞վ անիծեց, Մարո ջա՛ն,
Ո՞ւր փախար դու, Մարո ջա՛ն,
Տուն արի՜, տո՛ւն, Մարո ջա՛ն,
Խո՞ր ես քընել, Մարո ջա՛ն,
Չե՜ս զարթնում էլ, Մարո ջա՛ն…
Կորանալով էն քարին՝
Ձեն էր տալիս Մարոյին.
Խունկ էր ծըխում, մոմ վառում,
Որ գիշերվան խավարում
Փայլփըլում էր մեն-մենակ
Հեռվից երկար ժամանակ:

Posted on

Առաջադրանքներ

1․Հետևյալ բառակապակցությունները գրիր մեկ բառով․

Արու ոչխար- խոյ, արու այծ- նոխազ, կառավարության ղեկավար — վարչապետ, էգ ձի- զամբի , կնոջ մայրը- զոքանչ, ամուսնու մայրը- սկեսուր, թոռան զավակը- ծոռ, ոսկեղեն պատրաստող- ոսկերիչ։

2․Շարունակիր նախադասությունները․

Ուրախությունը կրկնակի է դառնում, երբ ընկերներս կողքիս են։

Զորքը ճամփորդների աչքերի առաջ նահանջում է, և ընկնում գետը խեղտվում ։

Ա՜խ, որքա՜ն լավ կլիներ, եթե բոլորը հասկանային ինձ։

Քայլում եմ փողոցով, մինչդեռ փոթորիկ  սկսվեց ․։

Քանի որ կենսուրախ ու կատակասեր մարդ էր, նրա հետ հեշտ էր շբվել։

3․Լրացրու շրջասությունները․

Վալսերի արքա —Շտրաուս

Սկյուտարի սոխակ — Պ․ Դուրյան

Տրոյական պատերազմի երգիչ — Հոմերոս

Գույների կախարդ —Մ․ Սարյան

Հիվանդ հանճարեղ պատանի —Մ․Մեծարենց

Սպիտակ տան տեր — Դ․ Թրամփ

4․Հետևյալ դարձվածքներով մեկական նախադասություն կազմիր․

Աստծո գառ, Աստծո կրակ, Աստծո տուն, փա՜ռք Աստծո, Աստված մի արասցե։

Posted on

Что означает название Библии на армянском: Аствацашунч

Аствацашунч

Армянский — eдинствeнный язык в мирe, в котором нaзвaниe Библии имeeт прямоe и дословноe отношeниe к Богу. Библия нa aрмянском звучит как «Aствaцaшунч», что дословно означает, «Божье Дыхание».

Первые переводы Библии на армянском языке были сделаны устно сразу после принятия христианства в качестве государственной религии в 301 году. Тогда в Армении еще не было алфавита и духовные служители устно переводили Библию для распространения христианства в стране и проведения обрядов.

После создания армянского алфавита в 405 году Библия впервые была переведена на армянский язык с сирийского Пешитты (перевод христианской Библии на сирийский язык).

Повторный перевод был сделан в последовавшие несколько лет после Эфесского собора в 431 году (Вселенский Собор христианской церкви). Переводчиками Библии на армянский язык стали Месроп Маштоц, Саак Партев, Езник Кохбаци, Корюн, Овсеп Пагнаци, Ован Екегецаци, Гевонд Вардапет и другие.

Перевод был сделан на классическом древнеармянском языке, который сейчас является официальным языком Святой Армянской апостольской церкви.

Первая армянская Библия была напечатана в Амстердаме 13 октября 1666 года усилиями армянского духовного деятеля Воскана Ереванци.  Книга вышла огромным для того времени тиражом — 5000 экземпляров. Две книги из тиража были особенными: вручную был сделан переплет, а на корешке была изображена Богоматерь с Иисусом Христом на руках. Эти Библии были преподнесены французскому королю Людовику XIV и Папе Римскому Клементу IX.

Posted on

Барекендан

Армянская церковь празднует Масленицу в преддверии Великого поста 

________________

Армянская апостольская церковь празднует в воскресенье, 23 февраля, Истинную масленицу, предшествующую Великому посту.

Масленица у армян называется Барекендан, что дословно означает «доброе житие». В старину на праздник готовили обильную пищу, веселились, а бедняки становились предметом всеобщего внимания и пользовались общественным столом. В воскресную ночь после Масленицы на ужин ели мацун (кисломолочный напиток) и катнов — молочную рисовую кашу.

Традиционно в этот день проходят карнавальные шествия, сопровождаемые маскарадом, песнями и танцами.
Истинная масленица (Бун Барекендан) отмечается в воскресенье перед началом Великого поста. За день до этого, в субботу, алтарная завеса в храмах закрывается на весь период Великого поста.

Масленица является выражением добродетелей. В этот день люди выходят из траура и начинают радоваться, забывают о страданиях и находят утешение. Каждый христианин смиренностью души, покаянием, постом и с надеждой на милость Божия приступает к сорокадневному Великому посту.

Сразу за сорокадневным постом следует еще недельный пост – Страстная Седмица. Великий Пост охватывает семь воскресений, отражающих восемь особо памятных событий: жизнь в раю (Истинная Масленица), изгнание, возвращение блудного сына, притчу о неверном домоправителе, притчу о неправедном судье, пророчество о втором пришествии и Вход Господень в Иерусалим (Вербное Воскресенье).

Posted on

24 — 28 февраля

Глаголы движения:  

Screenshot 2019-02-22 at 08.30.11 - Edited.png

 

 Проверьте, знаете ли вы такие словосочетания: вести за руку (за руки), под руки (под руку). Закончите предложения.
1. Женщина вела ребенка за руки . 2. Мать вела дочь за руку . 3. Мужчина вел
девушку за руку . 4. Медсестра ведет больного под руку . 5. Сын вел старую мать под руку .

Упражнение . Вместо точек вставьте переходные глаголы
движения в нужной форме. Следите за употреблением видов глаголов.
Нести – носить
1. Мальчик нёс книги в библиотеку. 2. По утрам мать несёт ребѐнка в детский
сад. 3. Мать купила сыну новый костюм и сказала, чтобы он носил его аккуратно.
4. По дороге на вокзал я встретил человека, который … тяжѐлую сумку. 5.
Ученики часто … цветы своей учительнице. 7. Мама, пожалуйста, … скорее
обед, мы очень голодны.
Везти – возить
1. На этой машине всегда … рабочих на стройку. 2. Я спросил у шофѐра:
«Что вы … ?» 3. Каждый день эта машина … почту в город. 4. Когда Махмуд возвращался из России домой, он … подарки своим родным. 5. Почтальон …
письма, газеты, журналы. 6. Сегодня он … особенно много писем.
Вести – водить
1. Отец идѐт на работу и … маленького сына в детский сад. 2. Машинист
… поезд. 3. Когда мы ехали в горы, водитель умело … машину. 4. Старший брат
очень любит музыку и каждую субботу … младшего брата в оперу или на
концерт. 5. У вас есть собака? Вы еѐ … по утрам гулять? 6. Мне очень хочется
познакомиться с твоими друзьями. … меня к ним! 7. Я всегда … машину
осторожно.

 

Упражнение . Вместо точек вставьте нужный глагол с префиксами
по-, в-, вы- при-, у-. Следите за употреблением видов глаголов.
Нести – носить
1. Кто звонил? Это почтальон – … заказное письмо. 2. Малыш долго
плакал. Мать взяла его на руки и … к врачу. 3. Серѐжа, … , пожалуйста, ведро во
двор. 4. Когда Саша идѐт в библиотеку, он всегда … интересные книги.
5. Официант … грязную посуду и через несколько минут … нам ужин.
7. Помогите, пожалуйста, … чемоданы из коридора в комнату.
Везти – возить
1. Россия … свою продукцию в другие страны. 2. В наш магазин
ежедневно … свежие овощи и фрукты. 3. Я не … своих друзей в центр города, а решил показать им окрестности. 4. Когда я ехал учиться, я … из дому свои
любимые книги.

Вести – водить
1. Экскурсовод … нас по залам музея. 2. Петя, … , пожалуйста, собаку
погулять. 3. Отец просил … детей из комнаты, потому что они мешали ему
работать. 4. Каждый раз, когда она приходила ко мне, она … с собой свою
подругу. 5. Когда мы вышли из театра, было уже поздно и темно, и мой друг …
меня по каким-то незнакомым улицам к метро. 6. Кто … сегодня машину: ты
или я?
Упражнение .  Вместо точек вставьте нужный глагол с префиксами
до-, под-, от- , пере-, за-, про-. Следите за употреблением видов глаголов.
Нести – носить
1. Носильщик … чемодан до такси. 2. … Машу к окну, пусть она
посмотрит фейерверк. 3. Сегодня же … эти книги в библиотеку. 4. Нужно …
пианино из детской комнаты в столовую. 5. Когда мы пришли поздравить друга,
он … нам бокалы с шампанским, и мы выпили за его успехи. 6. Я шѐл мимо
твоего дома и решил … тебе тетради. 7. Бабушка попросила внучку … еѐ сумку
домой. 8. В общежитие нельзя … спиртные напитки.
Везти – возить
1. Шофёр … нас до метро и сказал, что у него кончился бензин. 2. Эта
моторная лодка … нас на другой берег реки. 3. Багаж уже … и сдали в камеру
хранения. 5. Вы … своих детей в лагерь? Да, всегда мы их возили в лагерь, но в
этом году … на море. 6. Пассажирские самолёты ежедневно … сотни
пассажиров в разные концы страны. 7. Каждый пассажир имеет право … на
самолёте бесплатно 20 килограммов багажа. 8. Мой друг ежедневно на своей
машине … меня на работу.
Вести – водить
1. На стадионе мой друг … меня к своим товарищам по команде и
познакомил нас. 2. Если хотите, я … вас до дома. 3. Каждый день мать … детей в
детский сад. 4. Девушка … слепого человека через дорогу. 5. Хозяин дома … нас
в столовую и попросил немного подождать. 6. Каждый день по дороге на работу
она … детей в школу.

Тестовые задания 

б) Вставьте глаголы движения и объясните их употребление
Глаголы: идти, бегать, ходить, бежать, ехать, ездить, плыть, плавать.
Я очень люблю … в деревню к дяде. Каждый год я жду с нетерпением
каникул и в начале июля … к дяде. По утрам я встаю рано и … во двор делать гимнастику, а потом … на речку купаться. Я хорошо … . Обычно я … на другой берег и там отдыхаю. Отдохнув, я … обратно. Вечером мы … в лес.
Выберите нужный глагол из указанных в скобках и употребите в следующих предложениях.
1. Самир идет в школу. В руках он … (везти, нести) портфель. 2. Девочка
идет в школу и за руку … (вести, нести) брата – первоклассника. 3. Учитель
рисования часто … (водить, носить) свой класс в музей. 4. Эта машина …
(водить, возить) почту по городу. 5. Почтальон … (водить, носить) почту по
утрам.

Прочитайте текст. Вставьте нужные глаголы движений, дописывая нужную приставку, где это необходимо.
Любопытную картину наблюдал я однажды в джунглях Центральной
Африки, куда мы (ехать – ездить) для охоты на диких слонов. Наша машина
(ехать – ездить) по узкой лесной дороге. Справа и слева стоял густой
тропический лес. Вдруг нам пересекла путь стая шимпанзе. Одна за другой
обезьяны (бежать – бегать) через дорогу и торопливо (идти – ходить) в чащу. Я
приказал шоферу остановить машину и подождать, пока обезьяны (идти –
ходить). Старый вожак внимательно следил за передвижением. Иногда нам даже
казалось, что он каким-то своим «способом» считает обезьян. Последней на
дорогу (бежать – бегать) маленькая обезьянка. Она уже (идти – ходить) половину
дороги, как вдруг старый вожак (бежать – бегать) к ней и принялся что-то
кричать ей. Он заставил обезьянку вернуться обратно в чащу. Через минуту
обезьяна (идти – ходить) снова. На этот раз она была не одна: за ее шею
держался шимпанзе-ребенок. Прижимая к себе ребенка, счастливая молодая мать
исчезла в густой зелени тропического леса. Теперь все было в порядке: все
обезьяны (идти – ходить) через дорогу.

Домашняя работа 

Прочитайте рассказ «Разговор человека с собакой». 

Проанализируйте историю, напишите мнение о главном герое. Подготовьте пересказ.

Posted on

ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԹԱՂԱՆԹԻ ՈԼՈՐՏԱՅԻՆ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔ

Աշխարհագրական թաղանթի մասին ուսմունքի ձևավորումը մեզ հասցնում է 19–րդ դար,
երբ 1875 թ. ավստրիացի նշանավոր երկրաբան Էդուարդ Զյուսը որպես Երկիր մոլորակի
առանձին ոլորտներ առաջարկեց առանձնացնել քարոլորտը, ջրոլորտը, մթնոլորտը և
կենսոլորտը: Հետագայում՝ 1937 թ. ռուս աշխարհագետ Ա. Ա. Գրիգորևի կողմից
հրատարակված «Երկրագնդի ֆիզիկաաշխարհագրական թաղանթի կազմի և
կառուցվածքի վերլուծական փորձ» իր աշխատության մեջ աշխարհագրական թաղանթի
մասին նա տալիս է հետևյալ բնորոշումը. «Ֆիզիկաաշխարհագրական թաղանթը
մթնոլորտի ստորին շերտի, քարոլորտի վերին շերտի, ողջ ջրոլորտի փոխազդեցության,
փոխներթափանցման ոլորտն է, որը տարբերվում է Երկրի առանձին թաղանթներից
նրանով, որ ֆիզիկաաշխարհագրական թաղանթի սահմաններում տարբեր ոլորտներ
խիստ կերպով ներթափանցած են իրար մեջ, փոխազդում են իրար վրա: Նրանում
աշխարհագրական պրոցեսներն ընթանում են ինչպես տիեզերական, այնպես էլ երկրային
էներգիայի աղբյուրների հաշվին: Միայն ֆիզիկաաշխարհագրական թաղանթում է, որ
գոյություն ունի կյանք»:
Աշխարհագրական թաղանթում բոլոր գործընթացներն ընթանում են ինչպես
արեգակնային, այնպես էլ Երկրի ընդերքի էներգիայի հաշվին
(աշխարհագրականթաղանթից դուրս` ի հաշիվ դրանցից որևէ մեկի), ընդ որում՝
արեգակնային էներգիան բացարձակապես գերակշռում է: Աշխարհագրական թաղանթում
նյութն ունի ֆիզիկական բնութագրիչների բավականին լայն ընդգրկում (խտություն,
ջերմահաղորդականություն, ջերմատարողականություն և այլն):
Աշխարհագրական թաղանթը հստակ առանձնացված սահմաններ չունի: Սովորաբար
աշխարհագրական թաղանթի վերին սահման ընդունում են օզոնի շերտը, որը տարածվում
է Երկրի մակերևույթից 25–30 կմ վեր, որտեղ կլանվում են կենդանի օրգանիզմների
համար կործանարար համարվող արեգակնային ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների
զգալի մասը: Աշխարհագրական թաղանթի ստորին սահմանը համարվում է ցամաքի
հողմահարման կեղևի ստորոտը: Երկրի մակերևույթի այդ հատվածը ենթարկվում է
առավել ուժեղ փոփոխությունների հատկապես մթնոլորտի, ջրոլորտի և կենդանի
օրգանիզմների ազդեցությամբ: Այստեղ նրա առավելագույն հզորությունը մոտ 1000 մետր
է: Այսպիսով՝ աշխարհագրական թաղանթի ընդհանուր հզորությունը ցամաքից հաշված
մոտ 30 կմ է, իսկ աշխարհագրական թաղանթի ստորին սահմանն օվկիանոսներում
համարվում է դրանց հատակը:
Աշխարհագրական թաղանթը բաղկացած է մի քանի բաղադրիչներից: Դրանք են
ապարները, ջուրը, օդը, բույսերը, կենդանիները, հողը: Այդ բաղադրիչները միմյանցից
տարբերվում են իրենց ֆիզիկական վիճակներով (պինդ, հեղուկ, գազային),
կազմավորվածության աստիճանով (անկենդան, կենդանի, անկենդանի և կենդանիի
համակցում ` հողը), քիմիական կազմով, ինչպես նաև` ակտիվության աստիճանով
(կայուն` ապար, հող, շարժուն` օդ, ջուր, ակտիվ` կենդանի նյութ): Երբեմն
աշխարհագրական թաղանթի բաղադրիչներ են համարում նաև առանձին թաղանթները`
քարոլորտը, մթնոլորտը, ջրոլորտը և կենսոլորտը, սակայն դա այնքան էլ ճիշտ չէ,
որովհետև որոշ ոլորտներ ամբողջությամբ չեն մտնում աշխարհագրական թաղանթի մեջ:
Աշխարհագրական թաղանթը մեր մոլորակի ամենաընդարձակ, առավել բարդ և
բազմազան նյութական համակարգն է: Ընդ որում` բարդ, որովհետև բաղկացած է
նյութական բազմաթիվ մարմիններից, դինամիկ, որովհետև անընդհատ փոփոխվող է,
ինքնակարգավորվող, որովհետև օժտված է որոշակի կայունությամբ, բաց, որովհետև
շրջակա միջավայրի հետ անընդհատ կատարվում է նյութերի, էներգիայի և
տեղեկույթի փոխանակություն: Աշխարհագրական թաղանթն անհամասեռ է: Այն ունի
հարկերով ուղղահայաց կառուցվածք՝ բաղկացած առանձին ոլորտներից: Նրանում
նյութերը բաշխված են ըստ խտության, ընդ որում՝ որքան բարձր է նյութի խտությունը,
այնքան ներքևում է այն գտնվում: Այդուհանդերձ, աշխարհագրական թաղանթն առավել
բարդ կառուցվածք ունի ոլորտների փոխշփման հատվածներում. Մթնոլորտի և
քարոլորտի (ցամաքի մակերևույթին), մթնոլորտի և ջրոլորտի (Համաշխարհային
օվկիանոսի մակերևույթին), ջրոլորտի և քարոլորտի (Համաշխարհային օվկիանոսի
հատակին), ինչպես նաև օվկիանոսների առափնյա գոտում, որտեղ փոխշփվում են
ջրոլորտը, քարոլորտը և մթնոլորտը:
Աշխարհագրական թաղանթն ընդգրկում է մթնոլորտի ստորին շերտը, քարոլորտի վերին
շերտը և ջրոլորտը, կենսոլորտն ու մարդոլորտն ամբողջությամբ: Աշխարհագրական
թաղանթի ոլորտները միմյանցից մեկուսացված չեն: Ընդհակառակը՝ դրանք իրար հետ
սերտ կապված են, փոխազդում են միմյանց վրա, ներթափանցում են մեկը մյուսի մեջ:
Աշխարհագրական թաղանթի ոլորտների փոխազդեցության շնորհիվ է առաջացել հողը:
Այդ փոխազդեցությունների շնորհիվ բարենպաստ պայմաններ են գոյացել կյանքի
ծագման, զարգացման ու տարածման համար, որն էլ իր հերթին շատ կարևոր դեր է
խաղացել աշխարհագրական թաղանթի հետագա վերափոխման և բարդացման գործում:
Վերջապես, այդ թաղանթի սահմաններում առաջացավ մարդը, որի համար
աշխարհագրական թաղանթը դարձավ և՛ ապրելու, և՛ տնտեսական գործունեության
միջավայր: Եվ ահա այդպես, միլիոնավոր տարիների ընթացքում Երկրի ոլորտների
ներթափանցման և փոխազդեցության շնորհիվ էլ գոյացել է աշխարհագրական թաղանթը:
 Աշխարհագրական թաղանթի հիմնական հատկանիշները
Աշխարհագրական թաղանթն օժտված է մի շարք ընդհանուր հատկանիշներով: Դրանք
են ամբողջականությունը (միասնականությունը), ռիթմիկությունը
(պարբերականությունը), գոտիականությունը և զոնայականությունը: Աշխարհագրական
թաղանթի ամենակարևոր հատկանիշը ամբողջականությունն է, նրա բոլոր
բաղադրիչների միասնականությունը: Այս հատկանիշը պայմանավորված է նրանով, որ
աշխարհագրական թաղանթը կազմող բոլոր ոլորտները սերտորեն կապված են միմյանց
հետ, և դրանցից որևէ մեկի փոփոխությունն անխուսափելիորեն կառաջացնի ամբողջ
համակարգի փոփոխություն: Ու թեև աշխարհագրական թաղանթի յուրաքանչյուր
բաղադրիչ գոյություն ունի և զարգանում է իրեն հատուկ օրենքներով, դրանցից ոչ մեկը
մեկուսացված գոյություն ունենալ և զարգանալ չի կարող: Աշխարհագրական թաղանթի
ամբողջականությունը կանխորոշում է նրանում տեղի ունեցող նյութերի և էներգիայի
շրջապտույտը:
Աշխարհագրական թաղանթի միասնականությունը պատկերացնելու համար կարելի է
դիտարկել բազմաթիվ օրինակներ: Դրանցից ակնառուն, թերևս, կլիմայի գլոբալ
տաքացումն է մեր օրերում, որի ժամանակ տեղի է ունենում Երկրի` Արեգակից ստացված
և ծախսված ջերմության հավասարակշռության
խախտում: Գիտնականները գտնում են, որ
ներկայումս Երկիր ավելի շատ արեգակնային
էներգիա է հասնում, քան նրանից հեռանում է,
ինչի արդյունքում էլ Երկրի ջերմությունն
աստիճանաբար բարձրանում է (հազարավոր և
միլիոնավոր տարիներ առաջ հակառակն է եղել, և
Երկրի վրա սկսվել է սառցապատումը): 20–րդ
դարում օդի ջերմության բարձրացումը 10–ով
առաջ է բերել, օրինակ, համաշխարհային ջրային հաշվեկշռի խախտում: Տաքացումը
հանգեցրել է օվկիանոսների մակերևույթից ջրի գոլորշացման ավելացմանը և
ամպամածության մեծացմանը ինչպես օվկիանոսների, այնպես էլ մայրցամաքների վրա:
Մթնոլորտային տեղումներն ավելացել են օվկիանոսների և դրանց մերձակա ցամաքային
տարածքների վրա, սակայն ներցամաքային շրջաններում կրճատվել են: Ջերմության
բարձրացումը հանգեցրել է սառցադաշտերի մակերեսների զգալի կրճատմանը: Ջրի
համաշխարհային հաշվեկշռի նման փոփոխությունը պատճառ է Համաշխարհային
օվկիանոսի մակարդակի բարձրացմանը տարեկան միջին հաշվով 1,5 մմ–ով (մյուս
հետևանքների մասին փորձե՛ք պարզել դասընկերների հետ): Աշխարհագրական
թաղանթի ամբողջականության ճիշտ գնահատումն ունի գործնական կարևոր
նշանակություն: Աշխարհագրական թաղանթի միասնականության օրենքը մեզ հուշում է,
որ ցանկացած տարածքում մարդու կողմից արտադրական գործունեություն ծավալելուց
առաջ անհրաժեշտ է նախապես, ամենայն մանրակրկիտությամբ ուսումնասիրել դրա
աշխարհագրական իրադրությունը, պարզել բազադրիչների միջև գոյություն ունեցող
պատճառահետևանքային կապերը, որից հետո միայն կատարել համապատասխան
քայլեր: Եվ եթե հաշվի չառնվեն բնության մեջ եղած այդ նուրբ կապերը, ապա դա կարող է
ունենալ բնությունն աղքատացնող անդառնալի հետևանքներ:
Աշխարհագրական թաղանթի ամբողջականության օրենքի գործնական նշանակությունն
առանձնապես մեծացել է մեր օրերում, երբ գնալով ընդարձակվում, լայնանում և
խորանում է մարդու ներգործությունը բնության վրա: Գիտատեխնիկական առաջընթացի
մեր ժամանակաշրջանում առանց աշխարհագրական թաղանթի ամբողջականության,
նրա բաղադրամասերի միջև գոյություն ունեցող պատճառահետևանքային կապերի
մասին հստակ պատկերացումների հնարավոր չէ բնության զարգացումը տանել ցանկալի
հունով: Եվ եթե առանց այդ ամենը իմանալու է մարդը ծավալում իր տնտեսական
գործունեությունն աշխարհագրական թաղանթում, ապա նշանավոր աշխարհագրագետ
Դ. Լ. Արմանդի դիպուկ բնորոշմամբ. «Անտեղյակ մարդկանց ներխուժումը բնության
պատճառական նուրբ կապերի ոլորտի մեջ նման կլինի իշամեղուների ներխուժմանը
սարդոստայնի մեջ»:
Աշխարհագրական թաղանթի մյուս հիմնական հատկանիշը ռիթմիկությունն է:
Ռիթմիկություն ասելով՝ հասկանում ենք միանման երևույթների կրկնությունը
ժամանակի մեջ: Նման երևույթի ամեն մի կրկնություն արտաքնապես է միայն նման, իսկ
իրականում այն էությամբ զգալիորեն տարբերվում է իր նախորդից: Առանց այդպիսի
փոփոխության զարգացում հնարավոր չէ: Ռիթմիկությունը հատուկ է թաղանթը կազմող
բոլոր բաղադրամասերին: Ռիթմիկություն ունեն քարոլորտում` սեյսմիկ երևույթները,
հրաբխականությունը, լեռնակազմական գործընթացները, մթնոլորտում դիտվող
գործընթացները` ջերմաստիճանի, տեղումների, ճնշման փոփոխությունները,
ջրոլորտում` ջրատարողությունը և լճերի մակարդակի տատանումները, սառցադաշտերի
ընդարձակումը և նահանջը, կենսոլորտում` բույսերի և կենդանիների աճն ու
զարգացումը:
Առանձնացնում են ռիթմիկության երկու տեսակ` պարբերական (կանոնավոր) և
ցիկլային (փոփոխական):
Պարբերական ռիթմերը կրկնվում են որոշակի ժամանակամիջոցից հետո: Այդպիսինն
են, օրինակ, իր առանցքի շուրջը կամ Արեգակի շուրջը Երկրի պտույտի հետ կապված
ռիթմիկ երևույթները: Ցիկլային ռիթմերը, փոփոխական են, որոշակի պարբերություն
չունեն: Դրանցից են կլիմայական փոփոխությունները, սառցապատումները:
Ցիկլային ռիթմերն ունեն տևողության միջինացված արժեք: Օրինակ՝ Արեգակի
ակտիվության ցիկլերի միջին տևողությունը 11 տարի է, բայց դրանց միջև ընկած
ժամանակահատվածը կարող է տևել 1–14 տարի:
Ըստ տևողության՝ տարբերում են օրական, տարեկան, ներդարավոր (մի քանի տարուց
մինչև տասնամյակներ), գերդարավոր (չափում են հազարամյակներով, տասնյակ և
հարյուրավոր հազարամյակներով), երկրաբանական (կրկնվում են միլիոնավոր տարիներ
հետո) ռիթմեր: Օրական ռիթմերն աշխարհագրական թաղանթում երևույթների
փոփոխություններն են, որոնք կապված են գիշերվա և ցերեկվա հերթափոխության հետ:
Տարեկան ռիթմերը աշխարհագրական թաղանթում արտահայտվում են տարվա
եղանակներից կախված՝ լանդշաֆտներում դիտվող փոփոխությունների կանոնավոր
կրկնությամբ: Ներդարավոր ռիթմերից առավել լավ ուսումնասիրված են 11 և 20–50
տարին մեկ կրկնվող ռիթմերը: Սրանցից 11 տարվա տևողություն ունեն
արևաերկրաֆիզիկական ծագման ռիթմերը, որոնք պայմանավորված են Արեգակի
ակտիվության տատանումներով: 30–35 տարվա ընթացքում խոնավ և զով տարիների
շարքը փոխվում է տաք և չոր տարիների շարքի: 20–50 տարի պարբերությամբ ռիթմերը
գոյություն ունեն նաև գետերի ու լճերի ջրապարունակության, լեռնային սառցադաշտերի
հնէաշխարհագրական ռեժիմում: Գերդարավոր ռիթմերից առանձնապես լավ
արտահայտված են 1800–1900 տարի տևողությամբ կլիմայական ռիթմերը: Այդպիսի
ռիթմերի ծագման պատճառը, գոյություն ունեցող տեսակետների համաձայն, Երկիր–
Արեգակ–Լուսին համակարգում մարմինների փոխդասավորության բնույթն է: Այսպես,
եթե այդ երեք մարմինները գտնվում են նույն հարթության մեջ և նույն ուղղության վրա,
ընդ որում՝ Երկիրն այդ ժամանակ գտնվում է արևամոտ կետում, իսկ Լուսինը` Արեգակի
և Երկրի միջև, ապա նման իրավիճակում Երկրի ամբողջ զանգվածում կուժեղանա
մակընթացությունը, որն առավել մեծ չափերով կարտահայտվի օվկիանոսների խոր ջրերի
վեր բարձրացմամբ, որը և կառաջացնի խոնավ, մեղմ ու զով կլիմայական իրադրություն:
Կլիմայական պայմանների նման ռիթմիկ տատանումներն, անշուշտ, իրենց
ազդեցությունն են ունենում աշխարհագրական թաղանթի բոլոր բաղադրամասերի վրա:
Երկրաբանական ցիկլերը առավել երկարատև պարբերություն ունեցող երևույթների
կրկնություններն են: Գտնում են, որ այդպիսի ռիթմերի պատճառը երկրագնդի ընդերքում
տեղի ունեցող երկրաբանական գործընթացներն են՝ չբացառելով նաև այդ գործընթացում
աստղաբաշխական գործոնների դերը: Երկրաբանական ամենաերկար ցիկնելն ունեն
165–180 մլն տարի պարբերություն և, ըստ երևույթին, համընկնում են արեգակնային
համակարգության` գալակտիկական տարվա տևողության հետ (200–230 մլն տարի):
Գալակտիկական տարին Գալակտիկայի շուրջը արեգակնային համակարգության
կատարած մեկ լրիվ պտույտի ժամանակամիջոցն է: Բնության ռիթմերի ուսումնասիրումը
և բացահայտումը կարևոր է աշխարհագրական թաղանթում տեղի ունեցող
գործընթացները կանխատեսելու և գիտական ու գործնական հարցերում ճիշտ
կողմնորոշվելու համար:

Posted on

Առաջադրանքներ

1․Լրացրեք շրջասությունները․

Ամենայն հայոց բանաստեղծ — Հ․Թումանյան

Նորավեպի իշխան — Գ․Զոհրապ

Հայ երգի Մեսրոպ Մաշտոց —Կոմիտաս

Հայերենի առաջին ուսուցիչ —Մ․Մաշտոց

Ավարայրի երգիչ — Եղիշե

Սպիտակ սավան — ձյուն

Ֆուտբոլի արքա — Պելե

2․Գրիր ածականից կազմված տասը հատուկ անուն։

Համեստ, Ազնիվ, Անդրանիկ, Քաջիկ, Գեղեցիկ, Սիրուն, Նորիկ, Քնքուշ, Ժիրայր, Անուշ։

3․Բացիր  հապավումները․

ՄԱԿ-Միավորված ազգերի կազմակերպություն, ԱՊՀ- Անկախ պետությունների համագործակցություն, ՀԷԿ-Հիդրոէլեկտրակայան, ՋԵԿ- Ջերմաէլեկտրակայան, բուհ-Բարձրագույն ուսումնական հաստատություն, ՆԳՆ- Ներքին գործերի նախարարություն, ՀՀ- Հայաստանի հանրապետույուն, ՌԴ- Ռուսաստանի դաշնոեւթյուն, ԱԳՆ- արտաքին գործերի նախարարություն։

4․Ընդգծիր այն  բառերը որոնցում կա ց- նախածանցը․

Ցայսօր, ցպահանջ, ցամաք, ցայգ, ցարդ, ցնցոտի, ցնցուղ, ցտեսություն, ցողաթաթախ, ցին, ցմահ, ցավագար, ցուցամատ, ցցվել, ցերեկ։

Posted on

Մեսրոպ Մաշտոց

Մեսրոպ Մաշտոց

Մեսրոպ Մաշտոց
Մոտ 362 թ., գ. Հացեկաց (Տարոն գավառ, 
Արևմտյան Հայաստան)
440 թ., Վաղարշապատ (թաղված է Օշական գյուղում, այժմ՝ ՀՀ 
Արագածոտնի մարզում)

Մեսրոպ Մաշտոցը հայոց գրերի ստեղծողն է, հայերեն ինքնուրույն և 

թարգմանական գրականության սկզբնավորողը, հայ գրչության ու 
հայագիր դպրոցի հիմնադիրը, հայերենի առաջին ուսուցիչը: 
 
Մեսրոպ Մաշտոցը ծնվել է կիսաազնվական Վարդանի ընտանիքում: Ստացել է հունական հիմնավոր կրթություն, տիրապետել է նաև ասորերենին, պարսկերենին, վրացերենին: Մոտ 389 թ-ին հաստատվել է Վաղարշապատում, պաշտոնավարել արքունիքում՝ որպես ատենադպիր ու թարգմանիչ, այնուհետև նվիրվել է ռազմական գործին: 394 թ-ին դարձել է վանական, իր աշակերտների ուղեկցությամբ կատարել է քարոզչական շրջագայություններ տարբեր գավառներում, տարածել քրիստոնեական վարդապետությունը, Աստվածաշունչը բանավոր թարգմանել է հայերեն՝ հասկանալի դարձնելու համար:
Այդ առաքելության ընթացքում նա լրջորեն մտահոգվել է երկրի վիճակով, գիտակցել լեզվի, եկեղեցու, դպրոցի, ավանդույթների և մշակույթի կարևորությունը ժողովրդի ինքնության պահպանման համար. Հայաստանի պարսկական հատվածում հետզհետե ուժեղանում էր պարսկերենի ազդեցությունը, իսկ բյուզանդական մասում հունարենը դարձել էր պետական լեզու: Հայ ժողովրդին ձուլման վտանգից փրկելու նպատակով Մաշտոցը կազմել է հրատապ ծրագիր՝ հայերեն թարգմանել քրիստոնեական գրքերը, քարոզչությունն ու արարողություններն անել հայերենով, ստեղծել ինքնուրույն հայերեն գրականություն, ամրացնել երկրի՝ 2 մասի բաժանված հատվածների հոգևոր, լեզվական և մշակութային միասնությունը, որը քաղաքական միասնության հիմք պիտի դառնար երկրի պետական անկախությունը վերականգնելու հնարավորության դեպքում:
Մաշտոցի այս ծրագիրն ընդունել ու խրախուսել են Հայոց կաթողիկոս Սահակ Պարթևը և Վռամշապուհ արքան: Վերջինս, տեղյակ լինելով, որ Ասորիքում Դանիել անունով եպիսկոպոսի մոտ հայերեն նշանագրեր կան, պալատական Վահրիճին ուղարկել է դրանք բերելու: Մաշտոցը որոշ ժամանակ այդ տառերով հայոց լեզու է ուսուցանել իր աշակերտներին, սակայն պարզվել է, որ այդ նշանագրերը բավարար չափով չեն համապատասխանում հայերենի հնչյունական համակարգին: Սահակ Պարթևի երաշխավորությամբ և Վռամշապուհ արքայի հրամանով Մաշտոցն իր մի խումբ աշակերտների հետ ուղևորվել է Ասորիք, եղել Ամիդ, Սամոսատ և Եդեսիա քաղաքներում, հայոց գրի մասին խորհրդակցել է ասորի հոգևորականների հետ, բայց, աջակցություն չստանալով, ինքն է ձեռնամուխ եղել այդ գործին: Մաշտոցի կենսագիր Կորյունի վկայությամբ՝ 405 թ-ին Եդեսիայում «նա իր սուրբ աջով հայրաբար ծնեց նոր ու սքանչելի ծնունդներ՝ հայերեն լեզվի նշանագրեր»:
Մաշտոցն անթերի որոշել է հայերենի բառակազմիչ հնչյունների իրական համակարգը՝ առաջնորդվելով մեկ հնչյունին՝ մեկ տառ սկզբունքով, դասավորել տառերը հունական այբուբենի հերթականությամբ, յուրաքանչյուր տառի տվել անուն (այբ, բեն, գիմ…), թվային արժեք (Ա = 1, Ժ = 10, Ճ = 100, Ռ = 1000…), սահմանել գրության՝ ձախից աջ ուղղությունը: Մաշտոցյան կատարյալ այբուբենին միջնադարում ավելացվել են միայն «օ» և «ֆ» տառերը: 
Գրերն ստեղծելուց հետո Մաշտոցը մեկնել է Սամոսատ, հմուտ գրիչ-գեղագիր Հռոփանոսի օգնությամբ կատարելագործել դրանց գծագրությունը: Նոր տառերն ուսուցանել է իր օգնականներին և այնտեղ հունական կրթություն ստացող հայ պատանիներին, իսկ 2 աշակերտների՝ Հովհան Եկեղեցացու և Հովսեփ Պաղնացու հետ ձեռնարկել է Աստվածաշնչի հայերեն թարգմանությունը՝ սկսելով Սողոմոնի առակներից: 
406 թ-ին նորաստեղծ գրերով Մաշտոցը վերադարձել է Հայաստան: Նրան մեծ ցնծությամբ են դիմավորել Վաղարշապատ մայրաքաղաքում:
Գրերի գյուտից անմիջապես հետո երկրում ծավալվել է Թարգմանչաց շարժումը, ծաղկել է հայ դպրությունը, հիմնվել են բազմաթիվ դպրոցներ, գրադարաններ, գրչության կենտրոններ: 
Կորյունի վկայությամբ՝ Մաշտոցը նշանագրեր է ստեղծել նաև վրացիների ու աղվանների համար:
Բացի թարգմանական գործերից՝ Մեսրոպ Մաշտոցը գրել է մայրենի լեզվով առաջին հոգևոր բանաստեղծություններն ու երգերը՝ դնելով հոգևոր երգեցողության հիմնաքարը, նաև ճառեր, քնարական բանաստեղծություններ, քարոզներ և ուղերձներ: Մաշտոցի ու նրա աշակերտների գործունեությամբ սկզբնավորվել է հայոց ոսկեդարի (V դար) վիթխարի գրական-մշակութային շարժումը:
Մեսրոպ Մաշտոցը սրբացվել է դեռևս կենդանության օրոք և դասվել Հայ եկեղեցու տոնելի սրբերի կարգը: Տոնացույցում նրա անունը հիշատակվում է 3 շարժական տոներում: Օշականում Մաշտոցի գերեզմանի վրա կառուցված եկեղեցին սրբազան ուխտատեղի է: Սերունդները Մաշտոցին անվանել են Երկրորդ Լուսավորիչ Հայոց, որովհետև Գրիգոր Լուսավորիչը քրիստոնեացրել է հայ ազգը, իսկ Մեսրոպ Մաշտոցն ազգայնացրել է քրիստոնեությունը:
Մեսրոպ Մաշտոցի կյանքի և գործի մասին գրել են նրա աշակերտներ Կորյունն ու Մովսես Խորենացին, միջնադարյան մի շարք մատենագիրներ: Հետագայում նրա մասին գրվել են գիտական աշխատություններ, գեղարվեստական ստեղծագործություններ: 
Մաշտոցի անունով կոչվել են Մատենադարանը, պողոտա և համայնք, ուսումնական հաստատություններ Երևանում, փողոցներ, դպրոցներ՝ ՀՀ-ում և ԼՂՀ-ում, հիմնարկներ ու կազմակերպություններ՝ ՀՀ-ում և Սփյուռքում: 
Սահմանվել են ՀՀ «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց», Հայ եկեղեցու «Սուրբ Սահակ- Սուրբ Մեսրոպ» շքանշանները:
 

 

   2005 թ-ին մեծ շուքով նշվել է հայ գրերի գյուտի 1600-ամյակը:
 
   Մեսրոպատառ առաջին հայերեն նախադասությունն է. «Ճանաչել զիմաստութիւն եւ զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ» («Ճանաչել իմաստություն և խրատ, իմանալ հանճարի խոսքերը»):
 
   Մեսրոպ Մաշտոցի ստեղծած գիրը և ուղղագրությունը դարձան ամենից լիարժեքը ժամանակի մյուս գրային համակարգերի շարքում և չհնացան անցած 1600-ամյակում:
 
   «Մտքով՝ ստեղծող, խոսքով՝ պայծառ, գործով՝ համբերող, սիրով՝ անկեղծ, սովորեցնելու մեջ՝ չձանձրացող, և որ նրա (Մեսրոպ Մաշտոցի) վարքի մեջ ամբարտավանությունը և մարդահաճությունը երբեք չկարողացան տեղ գտնել»:
Posted on

Սոցիալիզմ և կոմունիզմ

Սոցիալիզմ տնտեսական և սոցյալական համակարգերի համակցություն, որը բնորոշվում է արտադրության միջոցների հանրային սեփականությամբ և աշխատողների ինքնակառավարմամբ, ինչպես նաև սեցիալիզմի հետ ասոցացվող քաղաքական տեսություններով և շարժումներով: Հասարակական սեփականությունը կարող է լինել հանրային, կոլեկտիվ կամ կոոպերատիվ սեփականություն : Կա սոցիալիզմի տարբեր տեսակներ և չկա ընդհանուր սահմանում, որը գբնորոի բոլորին, քանի որ հասարակական սեփականությունը կարող է դրսևորվել տարբեր ձևերով:

Սոցիալիստական համակարգերը կարող են բաժանվել ոչ շուկայական և շուկայական ձևերի։ Ոչ շուկայական սոցիալիզմի ժամանակ շուկայի և փողի փոխարեն ապրանքի գինը հաշվարկվում է ելնելով նրա որակական հատկանիշներից, ինչը կապիտալիզմի տնտեսական օրենքներից էական տարբերվում է: Ոչ շուկայական սոցիալիզմ նպատակն է հաղթահարել ոչ արդյունավետությունը և ճգնաժամը կապիտալի ակումուլացիայով և եկամտային համակարգով։ Որպես տարբերություն շուկայական սոցիալիզմը հիմնված է գնագոյացման, շուկայի բաղադրեչների և որոշ դեպքերում շահույթ հետապնդելու ցանկության վրա, որպես եկամտի աղբյուր օգտագործելով հասարարակն սեփականություն հանդիսացող ընկերությունները և կապիտալի արդյունավետությունը բաժանվում է հասարակության միջև: Այս ընկերությունների կողմից ստացված շահույթը վերահսկվում է յուրաքանչյուր ընկերության ղեկավարության կողմից կամ հասարակական լայն զանգվածի կողմից:

Կոմունիզմ

Տեսականորեն կոմունիզմը առանց դասակարգերի հասարակության կոնցեպցիան է: Առանց պետության սոցիալական կազմակերպման ձև`   հիմնված արտադրանքի միջոցների համընդհանրության վրա: Կոմունիզմը կարելի է դասել որպես սոցիալիզմի ճյուղ կամ ավելի ճիշտ`   որպես սոցիալիզմի նպատակ:

Քաղաքական առումով կոմունիզմը տարբեր շարժումների բազմազանություն է, որոնց նպատակը ինչ-որ ժամանակում առանց դասակարգերի հասարակություն ստեղծելն է: Կոմունիստների մեջ կարելի է գտնել տարբեր հոսանքներ, հատկապես մարքսիստների մեջ, ինչպես նաև անարխիստների մեջ: Կոմունիստների մոտ առաջին բաժանումը տեղի ունեցավ 1-ին Ինտերնացիոնալի ժամանակ`   անարխիզմի և մարքսիզմի միջև: Չնայած դրան, 20-րդ դարասկզբից համաշխարհային քաղաքականության վրա ազդեցություն գործած և առավել աչքի ընկած կոմունիստական հոսանքները մարքսիստական ազդեցության են`   ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն /լենինիզմը/: Դասակարգերի պայքարը հիմնական դերն է խաղում մարքսիստական տեսության մեջ: Կոմունիզմի հաստատումը համընկնում է այս տեսությանը`   դասակարգերի բոլոր տեսակի պայքարների վերջում մարդկային էակների բաժանումը դասակարգերի պետք է վերանա:

Կարլ Մարքսը, պաշտպանելով բանվորական շարժման ինքնուրույնության անհրաժեշտությունը և միջազգային լինելը, գտնում է, որ հասարակությունը միայն հեղափոխությամբ կարող է կապիտալիստական արտադրաեղանակից անցում կատարել դեպի կոմունիստական արտադրաեղանակը: Դա պահանջում է անցումային փուլ, ինչն էլ Մարքսը հաճախ նակրագրում էր որպես պրոլետարիատի դիկտատուրայի հեղափոխական շրջան: Իր «Կոմունիստական կուսակցության մանիֆեստում»նա նկարագրում է կոմունիզմը որպես «միություն, որտեղ յուրաքանչյուրի ազատ զարգացումը պայմանավորում է բոլորի ազատ զարգացումը»: Մարքսի պատկերացրած կոմունիստական հասարակությունը, որը պետք է ծնվեր բավականաչափ զարգացած կապիտալիզմից, երբեք չհաստատվեց և մնում է որպես տեսություն:
Պատմականորեն «կոմունիզմ» բառը հաճախ օգտագործվում են նկարագրելու համար իրենց կոմունիստական հռչակած կուսակցությունների կողմից զեկավարվող քաղաքական և տնտեսական ռեժիմները:
Գիտական կոմունիզմը ծագել է 19-րդ դարի 40-ական թվականներին և դարձել պրոլետարական շարժման տեսական արտահայտությունը`   ուղղված կապիտալիզմի ոչնչացմանը և կոմունիստական հասարակարգի ստեղծմանը: Հենվելով պատմության մատերիալիստական հասկացության և ավելացված արժեքի տեսությունների վրա`   Մարքսը և Էնգելսը գիտականորեն հիմնավորեցին կոմունիզմի անխուսափելիությունը, կապիտալիզմի շահագործող էությունը, ցույց տվեցին աշխատավոր դասակարգի դերը պատմության մեջ`   որպես նոր հասարակարգի ստեղծողներ:
Անարխիստներից շատերը, որոնք Մարքսի ժամանակակիցներն էին, նույնպես հանդես էին գալիս հանրային սեփականության օգտին, մերժում էին կենտրոնացումը, ինչը քարոզվում էր մարքսիզմի մեջ և ինչը սահմանափակում էր անձի ազատությունը: Իր հերթին անարխո-կոմունիզմը ազատության հարցերում հակված է ինդիվիդուալիզմի:
Այսպիսով, կոմունիզմը քաղաքական գաղափարախոսություն է, որն ընդունում է պատմության մատերիալիստական հասկացությունը /համաշխարհային պատմությունը դասակարգերի պայքարի պատմություն է/, տնտեսական հիմքը հանդիսանում է համընդհանուր սեփականություն հանդիսացող արտադրամիջոցերը, սոցիալական հիմքը`   առանց դասակարգերի հասարակությունը:
Posted on

Առաջադրանքեր

Ժխտական նախադասությունները դրական դարձրեք ընդգծված բառերը նույնպես փոխելով։

Շրջապատի նկատմամբ երբեք ուշադիր չէր։

Շրջապատի նկատմամբ  ուշադիր էր։

Իր օրում բերանը խմիչք չէր առել։

Միշտ բերանը խմիչք էր առել։

Նրա զեկուցումից բան չես հասկանա։

Նրա զեկուցումից ամեն բան կհասկանաս։

Ծրագրվածից ոչ ոք չպետք է տեղեկություն ունենա։  

Ծրագրվածից բոլորը պետք է տեղեկություն ունենա։

2․Բառերով գրեք հետևյալ թվականները՝ 23, 69, 3-րդ, 4-րդ, 60, 365, 99-րդ։

Քսաներեք, վաթսունինը, երրորդ, չորրորդ, վաթսուն, երեք հարյուր վասունհինգ, ինսունիններորդ։

3․Ամբողջացրեք նախադասությունները։

Ամռանը, երբ ջուրը պակասում էր, սարերից եկող ջուրն էին օգտագործում։

Գուցե մինչև առավոտ քնեին, եթե դռան զանգը չհնչեցնեին։

Նա այնքան գեղեցիկ էր, որ բոլորը ապշած էին։

Արևն արդեն մայր էր մտնում, սակայն օրը դեռ տաք էր։